انسان همواره برای بهبود محیط زندگی خود و اجزای تشکیل دهندهی آن در تلاش بوده است. یکی از مواردی که همواره در ساخت این محیط نقش داشته و اجزا و عناصر مختلفی را تشکیل داده، چوب است. چوب از دیرباز تا امروز در طراحی و اجرای عناصر معماری داخلی و سایر فضاهای زندگی انسان کاربرد وسیعی داشته است. ماهیت چوب و مواد آلی سازندهاش آن را به نمادی از طبیعت تبدیل کرده است. یکی از کاربردهای چوب استفاده از آن برای ساخت مبلمان چوبی است. این نوع از مبلمان کاربرد گستردهای در سراسر جهان دارد و یکی از بهترین گزینهها برای طراحی داخلی، چیدمان منازل مسکونی و محیط کار است.
در تعبیری ساده و عمومیتر مبل نوعی صندلی راحتی یک یا چند نفره میباشد که بخشی از دستهها، پشتی و نشیمن آن از ابر، اسفنج و پارچه تشکیل شده است. در صنعت مبلمان چوب یکی از اصلیترین متریالهای مصرفی محسوب میشود که در ساخت اسکلت، چهارچوب یا فرم بیرونی بدنه مبل به کار میرود. ماهیت آلی چوب به عنوان موجودی زنده و یادگار طبیعت حسی مثبت به فضای زندگی انسان منتقل کرده و همچنین سادگی، اصالت و صمیمت خاصی را در ذهن تداعی میکند و همین عاملیست که به استفاده از چوب در این صنعت تداوم بیشتری میبخشد. البته صنعت مبلمان در گذر زمان همپای هنر و سایر حوزههای صنعتی پیشرفته و با بهرهگیری از خلاقیت و ایدههای نوین نمونههایی زیبا و راحت را ارائه کرده است. در مبلمان چوبی همانطور که از نامش پیداست، از چوب بیشتری نسبت به سایر مبلمانها استفاده شده و تنوع خاصی در هماهنگی بین رنگ چوب و پارچه مبل نیز دیده میشود.
ساختار مادی چوب به دلیل ویژگیهای زیستشناختی و زیباییشناختی سبب شده تا این ماده با ظرافت و انعطاف در شکلپذیری، زیبایی خاصی را به مصنوعات چوبی ببخشد. رنگبندی چوب نیز طیفی گسترده را شامل میشود که آن را برای ساخت انواع کمد، قفسه، گنجه، پارتیشن، مبلمان و سایر سازههای چوبی مناسب میکند. متریال اصلی برای ساخت مبلمان چوب خشکی است که از الوار بدست میآید. چوب به دو دسته چوب سخت و نرم تقسیم میشود. چوبهای سخت به دلیل استحکام بالا برای ساخت اسکلت و کف مبل استفاده میشوند. این چوبها از درختان برگریز که رشدی کندی دارند بدست میآیند که از جملهی آنها میتوان به چوب راش، گردو، افرا، ماهون و بلوط اشاره کرد. در مقابل چوبهای نرم از درختان سوزنی برگ بدست میآیند که استحکام و کیفیت کمتری نسبت به چوبهای سخت دارند. مثل چوب کاج، سرو، نراد، سرخدار و سایر درختان سوزنی برگ.
امروزه با توجه به ارزشهای زیستمحیطی این ماده آلی و حفاظت از جنگلها که منبع اصلی تامین چوب برای ساخت مصنوعات چوبی در جهان هستند علاوه بر چوب طبیعی از سایر چوبهای مصنوعی مثل امدی اف، نئوپان، کامپوزیت و … نیز در ساخت مبلمان چوبی استفاده میشود. نوع چوب به کاررفته در مبلمان چوبی نیز در تعیین میزان قیمت و کیفیت محصولات تولیدی تاثیرگذار است.
کاربرد چوب و چوبهای مصنوعی در طراحی داخلی و مبلمان نسبت به سایر مواد اولیه مثل فلز بسیار بیشتر است و در عین حال دوام و استحکام بالاتری دارند.
چوب در طراحی داخلی و مبلمان علاوه بر زیبایی و استحکام با اصول زیست محیطی پایدار نیز مطابقت کاملی دارد و ضایعات آن قابل بازیافت است.
چوبها و چوبهای مصنوعی متناسب با هر سلیقهای، طرح و رنگهای بسیار زیبایی را در حوزه صنایع چوب در اختیار سازندگان و مصرفکنندگان میگذارند. این تنوع موجب شده تا انواع چوب قابلیت استفاده و کاربرد در هر محیطی را داشته باشند.
مبلمان چوبی به چند دسته از مبلمان تقسیم می شود. مانند: مبلمان کلاسیک، مبلمان استیل یا سلطنتی و مبلمان مدرن که در ادامه این مطلب به معرفی انواع مبلمان چوبی میپردازیم.
همانطور که از نام این گروه مشخص است مبلمان کلاسیک فرم ظاهری سنتی و برگرفته از سبک کلاسیک را دارند. و ویژگی ظاهری این سبک، برخلاف مبلمان مدرن است که در بیشتر مدلها به صورت ال یا یو شکل هستند. این مبلمان با ظاهری رسمی نشیمنی راحت دارد. در مبلمان چوبی کلاسیک مقدار چوب به کار رفته نسبت به حجم پارچه رویه و پشتی مبل بیشتر است. پارچههای سبک کلاسیک معمولا نفیس هستند و طرحهایی متنوع با طیف رنگی از تیره تا روشن را شامل میشوند. در قسمت دسته، پایهها و تاج مبلمان کلاسیک نقوش ظریف و سادهای در قالب منبتکاری به چشم میخورند. این منبتکاریها ممکن است با دست و یا در برخی موارد توسط دستگاههای مخصوصی ایجاد شوند. در چیدمان این سبک از مبلمان رعایت قرینگی بسیار اهمیت دارد و میتوان از این سبک در دکوراسیون داخلی فضاهای بزرگ مسکونی یا اداری استفاده کرد.
مبلمان استیل که با نام مبل سلطنتی نیز شناخته میشود زیر مجموعهای از مبلمان سبک کلاسیک به شمار میرود. مبلمان استیل سادگی مبلمان کلاسیک را ندارد و ویژگی بارز آن پرداخت به جزئیات ظریف و منبتکاریهای پیچیده است. این سبک مبلمان وزن بالا و اندازه بزرگتری دارد و ارتفاع بلند استراکچر از دیگر خصوصیات این مبلمان است. مبلمان استیل برای آپارتمانها و فضاهای کوچک گزینهی مناسبی نیستند.
مبلمان چوبی با سبک مدرن ویژگیهایی بر خلاف مبلمان کلاسیک دارد. نخستین تفاوت در طراحی و شکل ظاهر آن است و با گذر زمان از قالبهای کلاسیک اشکال و فرمهای جدید را ارائه میکند.
یکی از دلایل اصلی که کاربرد مبل مدرن را در هر مکانی ممکن میکند، سادگی آن است. در ساخت و طراحی مبلمان با سبک مدرن جزئیات چندان جایگاهی ندارند و به جای منبتکاریها و ظرایف، به فرم طراحی و در بعضی موارد کاربرد خطوط منحنی یا متقاطع پرداخته میشود.
در ساخت مبلمان با سبک مدرن، نسب کاربرد پارچه به چوب بیشتر است و چوب کمتری استفاده میشود. طیف رنگی که در مبلمان مدرن استفاده میشود، اغلب از رنگهای روشن و خنثی است اما در برخی طرحهای امروزی از رنگهای تیره و شاد نیز با تنوع بالایی استفاده میشود. از قابلیتهای دیگر مبلمان با سبک مدرن این است که میتوان در محیطهای مختلف اعم از مسکونی و اداری، حتی با متراژ کم، مبلمان را به راحتی چیدمان کرد. نوآوریهایی در طراحی مثل فرم ال یا فرم یو توانسته انواع سلیقه را برای انتخاب این سبک مبلمان راضی کند. انواع مبلمان راحتی نمونهی بسیار گویایی از این سبک مبلمان چوبی است.
نگهداری از مبلمان چوبی نسبت به سایر مبلمانها سادهتر است و معمولا با انواع شرایط آب و هوایی قابلیت تطبیق را دارد. اما در نهایت رعایت برخی نکات هم میتواند به دوام و طول عمر بیشتر این نوع مبلمان کمک کند.
بهتر است در چیدمان مبلمان، فاصله از پنجرهها به نحوی رعایت شود که مبلمان در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرند زیرا نور مستقیم خورشید به مرور زمان موجب کمرنگ شدن مبلها میشود.
نوسانات شدید دمایی ممکن است موجب خشک شدن یا ترک خوردن چوب مبلمان شود. به همین جهت بهتر است ست مبلمان چوبی دور از وسایل گرمایشی و سرمایشی قرار بگیرند.
در مناطقی که شرایط آب هوایی خشکی دارند بهتر است میزان رطوبت محیط به نحوی حفظ شود تا خشکی هوا موجب خشکی چوب مبلمان و ترک خوردن آن نشود زیرا ساختار چوب از مواد آلی بوده و آب بخشی از آن را تشکیل میدهد.
یکی از راهکارهایی که میتواند به دوام و حفظ طول عمر مبلمان چوبی کمک کند، پولیش کردن آن است. پولیشها با رنگهای متنوع برای انواع مبلمان مناسب هستند.
رطوبت مستقیم منجر به باد کردن سطح چوب و دفرمه شدن آن خواهد شد، بنابراین توصیه میشود مبلمان چوبی در معرض رطوبت مستقیم و آب قرار نگیرند.
همانند رطوبت گرد و غبار نیز میتواند به چوب آسیب برساند زیرا فضایی مناسب برای رشد حشراتی را فراهم میکند که معمولا فعالیت آنها به بافت چوب آسیب خواهد زد.
همانطور که در این مطلب خواندیم، از گذشته تا به امروز چوب یکی از ارکان اصلی در ساخت وسایل مورد نیاز انسانها بوده که مبلمان چوبی یکی از نمونههای کاربردی آن محسوب میشود. تنوع مبلمان چوبی در سبک، طرح و رنگ به خوبی پاسخگوی سلیقههای مختلف بوده و میتوان از این مبلمان در محیطهای متفاوت با متراژ مختلف استفاده کرد که همین مورد نشانه سازگاری و کاربردی بودن این نوع مبلمان است.